KEILING - IGNACY CHRZANOWSKI 1866-1940 - BIOGRAFIA
Producent: LIBRES
Sklep: libres.pl
Cena:
23.89 PLN
UWAGA- JEŚLI W PARAMETRACH SĄ RÓZNICE DATY, STRON,
WYDAWNICTWA ITP. PATRZ ZAWSZE NA OPIS AUKCJI ON JEST NAJWAŻNIEJSZY.
AutorJerzy KeilingTytułIgnacy Chrzanowski: Historia Naród
KulturaRok wydaniaWydawnictwoilustracje zdjęcia
rysunkiStronOkładka, oprawaStan i inne
informacje1991WG-214miękkaNOWA, leżak magazynowyOpisChrzanowski
miał w tym zakresie mniej szczęścia od swego najwybitniejszego
ucznia — Pigonia, którego pamięci poświęcono obszerną książkę,
zawierającą obok bogatego materiału biograficznego także omówienia
jego twórczości naukowej i literackiej3;- w pracach tych, których
autorami byli w przeważającej części wdzięczni uczniowie i
słuchacze, mówi się głównie o osobowości Chrzanowskiego, o jego
zasługach jako znakomitego wykładowcy i pedagoga __ wychowawcy i
inspektora kilku pokoleń polonistyki, oraz o Chrzanowskim —
historyku literatury, obejmującym swoimi zainteresowaniami całość
dziejów literatury polskiej; dla piszących o Chrzanowskim jego
książki były przy tym w większym stopniu „czynami" społecznymi i
narodowymi niż wydarzeniami czysto naukowymi4.Niewiele natomiast
uwagi poświęcono założeniom metodologicznym autora „Historii
literatury niepodległej Polski." Wszystkie opinie na ten temat dają
się sprowadzić do następującej tezy: Chrzanowski jest
reprezentantem stanowiska moralno-narodowego, uczonym, dla którego
wiedza o kulturze i literaturze stanowi swoistą trybunę myśli
narodowej, i jako taki — kontynuatorem tradycji Brodzińskiego,
Mochnackiego, Wiszniewskigo i Tarnowskiego5. Ten brak
zainteresowania dyrektywami metodologicznymi — czy szerzej:
światopoglądowymi6 autora pracy „Literatura a naród" wynika, jak
się wydaje, z kilku przyczyn:Po pierwsze: panuje zakorzenione
przeświadczenie o tradycjonalizmie — czy wręcz staroświeckości
Chrzanowskiego, o jego pozytywistycznych założeniach
metodologicznych, rażących przestarzalością w epoce Wóycickiego,
Kleinera, Łempickiego czy Kridla7.Po drugie: w opinii wielu
krytyków prace autora „Historii literatury niepodległej Polski"
cechuje zasadniczy synkretyzm światopoglądowy; dowodzą oni, iż
łączy on szereg — często sprzecznych — doktryn filozoficznych,
estetycznych, a także teoretycznoliterackich8.Po trzecie wreszcie —
a nie jest to sprawa bagatelna — w bogatym dorobku Chrzanowskiego
brak prawie zupełnie prac o charakterze ściśle teoretycznym.
Dlatego też kwestia ujęcia jego stanowiska metodologicznego
nastręcza wiele kłopotów, gdyż wymaga prześledzenia całego szeregu
rozproszonych, luźnych i fragmentarycznych — często
kilkuzda-niowych — dygresji teoretycznych, powstających niejako na
marginesie jego prac historycznoliterackich9.Przyczyny te zaważyły
— zdaje się — na tym, że albo pomija się zupełnie nazwisko
Chrzanowskiego w dziejach polskiej myśli teore-tycznoliterackiej10;
lub też co najwyżej ogranicza się do kilku zdawko-wanych pochwał
pod adresem „świetnego wyszkolenia filologicznego", „ogromnej
szerokości horyzontów naukowych", przede wszystkim zaś. „naukowego
wychowawcy" licznego zastępu „uczniów o najbardziej wsławionych
później nazwiskach"11.Rozprawa ta nie jest monografią problemów
teoretycznych dorobku Chrzanowskiego. Nie ma ona ambicji
całościowego i pełnego ujęcia jego stanowiska metodologicznego.
Interesować nas tu będą jedynie niektóre wyznaczniki tego
stanowiska, których zwornikiem jest synteza dziejów kultury.
Istotnymi ogniwami tej syntezy są zagadnienia: „życia", ideału,
kultury, cywilizacji, procesu historycznego oraz jednostki i narodu
jako sił kształtujących dzieje. Będzie to wiec próba prezentacji
Chrzanowskiego jako uczonego, którego myśl badawcza obracała się
wokół problemów filozofii, historiozofii, filozofii religii oraz
teorii kultury i cywilizacji. Jest to więc zakres problematyki na
tyle niekompletny, że pomija sprawy tak ważne, jak np. założenia
estetyczne czy też historycznolite-rackie. Niech nas tłumaczy tutaj
to, że praca w zamierzeniu ma być rekonesansem, wstępnym
rozpoznaniem mało zbadanego obszaru, jaki stanowi dorobek
Chrzanowskiego, składający się nie tylko z prac publikowanych (w
edycji książkowej, bądź też w czasopismach), ale także z ilościowo
ogromnej spuścizny pozostającej — jak dotychczas — w rękopisach,
czy też maszynopisach12. Do takiego potraktowania twórczości
naukowej autora „Historii literatury niepodległej Polski" upoważnia
nas także opinia jego najwybitniejszego ucznia — Stanisława
Pigonia, który o swym nauczycielu tak pisał:„Chrzanowski miał
bibliotekę wzorową, rozległą, znakomicie zorganizowaną, nie
pele-mele, uzmiatane usypisko książek przypadkowych, przybytków
gratisowych itp., ale zebrany skrupulatnie zespół dzieł.(.) Całe to
mnóstwo dsieł skupywanych, nierzadko abstrakcyjnych i
speku-latywnych, czytał pilnie i uważnie: czytał po swojemu: z
ołówkiem w ręku i z napiętą uwagą. Marginesy książek i wolne karty
poznaczone są gęsto pytajnikami, wykrzyknikami, znakami: »nb«, ale
i szczegółowymi uwagami, już to przytwierdzającymi, już to
krytycznymi. (.) Najsuciej zaś zakreślane i gl
Przejdź do sklepu